Da của chúng ta đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể, vì vậy thấu hiểu về da là một điều rất cần thiết phải thực hiện để tăng cường sức khỏe của da. Jenacare sẽ giúp bạn hiểu rõ về chức năng của da và các cấu tạo của da trong bài viết này.
Table of Contents
Tìm hiểu 3 thành phần cấu tạo cơ bản của da
Da là cơ quan lớn nhất và dễ nhận thấy nhất, bao phủ toàn bộ cơ thể con người. Lớp ngoài cùng hoặc trên cùng của da chính là lớp biểu bì. Đây là phần mà mắt thường có thể nhìn thấy, cảm nhận và chạm vào trực tiếp. Lớp biểu bì, bao gồm nhiều lớp, chủ yếu được tạo thành từ các tế bào da biểu mô đã chết. Bên dưới lớp biểu bì là lớp hạ bì. Lớp này có các mạch máu nhỏ, đầu dây thần kinh, tuyến dầu và mồ hôi và nang lông. Lớp hạ bì chứa các collagen và mô đàn hồi, lớp hạ bì có chức năng chính là giữ cho da săn chắc, có độ đàn hồi và khỏe mạnh. Có một lớp bổ sung bên dưới lớp hạ bì được gọi là lớp dưới da, được tạo thành từ các mô mỡ với vai trò chính là nền tảng cho lớp hạ bì.
Chức năng của da và cấu tạo của da như thế nào?
1. Biểu bì
Biểu bì là lớp ngoài cùng. Nó là một rào cản không thấm nước mang lại cho làn da của nó. Vai trò chính của nó là:
- Tạo ra các tế bào da mới
- Cung cấp cho da màu sắc của nó
- Bảo vệ cơ thể trước các tác động từ môi trường bên ngoài
Con người thải ra khoảng 500 triệu tế bào da mỗi ngày. Trên thực tế, phần ngoài cùng của biểu bì bao gồm 20–30 lớp tế bào chết. Lớp biểu bì sẽ liên tục tạo ra các tế bào mới ở các lớp dưới của nó. Trong khoảng bốn tuần, các tế bào này sẽ nổi lên bề mặt, trở nên cứng và thay thế các tế bào chết, bong ra. Keratinocytes là loại tế bào phổ biến nhất trong lớp biểu bì với nhiệm vụ chính là hoạt động như một rào cản chống lại vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm, vi rút, nhiệt, tia cực tím (UV) và mất nước.
Lớp biểu bì không chứa mạch máu. Màu sắc của da đến từ một sắc tố gọi là melanin, được tạo ra bởi các tế bào hắc tố và được tìm thấy trong lớp biểu bì, có tác dụng bảo vệ da khỏi tia UV.
Cấu tạo cơ bản của 5 lớp của lớp biểu bì là:
- Lớp sừng
- Tầng lucidum
- Lớp hạt
- Tầng gai
- Phân tầng germinativum
- Một màng đáy phân chia lớp biểu bì và lớp hạ bì.
2. Hạ bì
Lớp hạ bì phục vụ như mô liên kết và bảo vệ cơ thể khỏi căng thẳng và căng thẳng. Nó cũng mang lại cho da sức mạnh và độ đàn hồi. Ngoài ra, vai trò chính của nó là:
- Làm cho mồ hôi và dầu
- Cung cấp cảm giác và máu cho da
- Mọc tóc
Lý do lớp hạ bì có thể thực hiện các chức năng này là nhờ nó chứa nang lông, mạch máu và mạch bạch huyết. Đây là nơi có nhiều tuyến, bao gồm tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn, tạo ra bã nhờn, một loại dầu giúp bôi trơn và chống thấm cho tóc. Lớp hạ bì cũng chứa các thụ thể phát hiện áp lực (thụ thể cơ học), đau (thụ thể đau) và nhiệt (thụ thể nhiệt). Nếu lớp hạ bì căng ra nhiều, chẳng hạn như khi mang thai, thì nó có thể bị rách. Điều này sẽ xuất hiện sau đó dưới dạng vết rạn da.
Lớp hạ bì chia thành hai lớp:
- Vùng nhú. Vùng nhú chứa mô liên kết lỏng lẻo và có các hình chiếu giống như ngón tay đẩy vào lớp biểu bì. Những hình chiếu này tạo cho lớp hạ bì một bề mặt gập ghềnh và chịu trách nhiệm về các kiểu đầu ngón tay của một người.
- Vùng lưới. Vùng lưới chứa mô liên kết dày đặc, tổ chức không đều. Các sợi protein trong vùng lưới này sẽ cung cấp cho da sức mạnh và độ đàn hồi.
3. Mô dưới da
Đây là lớp sâu nhất của da, gọi là mô dưới da. Mô dưới da về mặt kỹ thuật thì nó không phải là một phần của da nhưng nó có tác dụng giúp gắn da vào xương và cơ. Mô dưới da cũng cung cấp cho da dây thần kinh và nguồn cung cấp máu. Lớp dưới da chứa chủ yếu là chất béo, mô liên kết và elastin, là một loại protein đàn hồi giúp các mô trở lại hình dạng bình thường sau khi kéo dài. Hàm lượng chất béo cao giúp cách nhiệt cơ thể và ngăn cản một người bị mất quá nhiều nhiệt. Lớp mỡ cũng đóng vai trò bảo vệ, đệm cho xương và cơ.
Da có 4 chức năng chính
Nhờ cấu tạo của da đặc biệt mà da có thể bảo vệ chúng ta khỏi ánh nắng mặt trời
1. Bảo vệ
Đây là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại môi trường bên ngoài, lớp biểu bì liên tục bổ sung và loại bỏ hàng chục nghìn tế bào chết mỗi phút để bảo vệ cơ thể khỏi:
- Tác động cơ học: Da đóng vai trò là hàng rào vật lý đầu tiên giúp chống lại mọi áp lực, căng thẳng hoặc chấn thương. Khi tác động cơ học này mạnh hơn da, vết thương sẽ xảy ra, như một vết đứt xuyên qua da làm mất một hoặc nhiều chức năng của da.
- Chất lỏng: Do sự bao bọc chặt chẽ của các tế bào ở lớp ngoài cùng của biểu bì (lớp sừng), da của chúng ta giúp chúng ta giữ lại chất lỏng và độ ẩm cần thiết của cơ thể, đồng thời bảo vệ chúng ta khỏi sự hấp thụ chất lỏng từ bên ngoài. Chúng ta có thể tắm, bơi và đi dưới mưa một cách thoải mái mà không cần quá lo lắng. Da của chúng ta ngăn chặn sự hấp thụ của bất kỳ chất có hại nào hoặc mất nước quá mức qua da.
- Bức xạ: Đây là một trong những kẻ thù của da, tia cực tím phát ra từ mặt trời sẽ làm hỏng các mô bên dưới cơ thể chúng ta. Để bảo vệ da, da tiết ra sắc tố melanin trong lớp biểu bì. Thành chất này giúp bảo vệ chúng ta khỏi nhiều bệnh tật như ung thư da, nhưng vì nó không bảo vệ hoàn toàn nên chúng ta nên tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời bằng cách sử dụng kem chống nắng và mặc quần áo che chắn.
- Nhiễm trùng: Lớp trên cùng của da thường được bao phủ bởi một lớp màng ẩm, mỏng, có độ nhờn nhất định giúp ngăn chặn hầu hết các chất hoặc sinh vật lạ như vi khuẩn, vi rút… và nấm xâm nhập vào da. Bên cạnh đó, lớp biểu bì có các tế bào Langerhans sẽ giúp điều chỉnh các phản ứng miễn dịch đối với mầm bệnh tiếp xúc trực tiếp với da.
2. Điều chỉnh nhiệt
Da sẽ điều chỉnh nhiệt độ thông qua các tuyến mồ hôi và mạch máu ở lớp hạ bì. Tăng sự bay hơi của mồ hôi tiết ra làm giảm nhiệt độ cơ thể. Giãn mạch (giãn các mạch máu nhỏ) ở lớp hạ bì giúp cơ thể dễ dàng giải phóng một số nhiệt và hạ nhiệt độ cơ thể qua da. Trong quá trình co mạch (co các mạch máu nhỏ), lớp hạ bì giữ lại một số nhiệt độ bên trong cơ thể. Ngoài ra, lớp mỡ dưới da còn đóng vai trò quan trọng như một hàng rào cách nhiệt, điều này sẽ giúp cơ thể không bị mất nhiệt và giảm tác động của nhiệt độ lạnh.
3. Cảm giác
Một chức năng quan trọng của lớp hạ bì da là cảm nhận được các cảm giác nóng, lạnh, áp lực từ môi trường, tiếp xúc và đau theo các hình thức khác nhau. Cảm giác này được phát hiện thông qua các đầu dây thần kinh ở lớp hạ bì dễ bị ảnh hưởng bởi vết thương. Cảm giác này trên da đóng vai trò giúp bảo vệ chúng ta khỏi vết thương do bỏng. Cảm giác của da có thể bảo vệ chúng ta khỏi bỏng độ một và độ hai nhưng trong trường hợp bỏng độ ba thì nó kém hiệu quả hơn, vì chúng ta không cảm thấy đau do thực tế là các đầu dây thần kinh trên da đã bị phá hủy.
Phát hiện được những nguy hiểm chính là một chức năng của da
4. Chức năng nội tiết
Da luôn được xem là một trong những nguồn cung cấp vitamin D chính cho cơ thể con người, thông qua khả năng sản xuất Cholecalciferol (D3) ở 2 lớp dưới cùng của biểu bì là lớp đáy và lớp gai.
Hướng dẫn cách bảo vệ làn da của bạn hiệu quả
Làn da của chúng ta vẫn cần được chăm sóc kỹ lưỡng
1. Hạn chế phơi nắng
Chắc bạn đã nghe thông điệp này hàng triệu lần nhưng nó có lý do chính đáng của nó, tia cực tím do ánh nắng mặt trời phát ra gây ra nhiều loại tổn thương da. Vì vậy sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có khả năng chống tia cực tím là một trong những cách tốt nhất giúp giữ cho làn da của bạn luôn tươi tắn và trẻ trung. Bạn có thể áp dụng những biện pháp sau để bảo vệ làn da khỏi ánh nắng mặt trời:
- Dùng kem chống nắng mỗi ngày và sử dụng lại bất cứ khi nào bạn ở ngoài trời trong thời gian dài. Tiến sĩ Conrad nói: “Tôi khuyến khích mọi người sử dụng kem chống nắng có nhiều khoáng chất hoặc vật chất hơn. Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) khuyến nghị, bạn nên sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30.
- Che chắn. Conrad nói: “Đó thực sự là về sự bảo vệ – điều đó có nghĩa là đội mũ và mặc quần áo chống nắng. Áo tay dài và quần dài hoặc váy dài giúp bạn che chắn nhiều hơn. Hãy ở trong nhà khi mặt trời gay gắt nhất, thường là từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều.
- Kết hợp các chiến lược chống nắng. Những người đi biển chỉ sử dụng ô để chống nắng có nhiều khả năng bị cháy nắng hơn những người chỉ sử dụng kem chống nắng. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc kết hợp nhiều chiến lược mang lại khả năng bảo vệ tốt nhất khỏi các tia có hại của mặt trời, hãy kết hợp kem chống nắng và vừa che chắn kỹ lưỡng nhé.
2. Giữ nước và cấp ẩm cho da đúng cách
Uống đủ nước/chất lỏng rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể của bạn. Bạn nên bắt đầu ngày mới với một tách trà xanh để cung cấp nước, hay các chất caffein và chất chống oxy hóa. Ngoài việc uống đủ nước, giữ ẩm cho da là điều cần thiết để bảo vệ da, vì da khô có những khoảng trống nhỏ trên hàng rào bảo vệ da cho phép vi khuẩn và nấm xâm nhập. Da được dưỡng ẩm đúng cách sẽ giữ được độ mềm mịn và ít có khả năng bị nứt nẻ, bong vảy hoặc bong tróc. Hãy thử những lời khuyên này để giữ cho làn da của bạn ngậm nước.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc kem dưỡng da phù hợp với làn da của bạn.Hãy tìm những loại kem dưỡng ẩm có axit hyaluronic, ceramides hoặc dầu dừa. Luôn thoa lên da ẩm giúp giữ độ ẩm của da.
- Tắm vòi hoa sen hoặc bồn tắm nước ấm (không nóng) và giới hạn thời gian tắm trong khoảng từ 5 đến 10 phút. Nghe có vẻ ngược đời, nhưng việc tiếp xúc với nước thực sự làm khô da của bạn. Nếu tình trạng da khô vẫn tiếp diễn, hãy cân nhắc cắt giảm số lần tắm.
- Đầu tư vào một máy tạo độ ẩm. Nếu da của bạn có xu hướng khô, sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ vào ban đêm và trong không gian làm việc của bạn vào ban ngày có thể giúp giữ cho không khí ngậm nước, điều này có thể ngăn không khí lấy đi độ ẩm từ da của bạn.
3. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe
Vết loét lạnh là do nhiễm vi-rút ở vùng da giáp môi, trong khi vi khuẩn có thể là tác nhân gây ra mụn trứng cá và nhiều tình trạng da khác. Nhớ chú ý đến những gì chạm vào da của bạn có thể giúp giảm cơ hội tiếp xúc với vi trùng. Bắt đầu với những mẹo sau:
- Không dùng chung bất kỳ vật dụng cá nhân nào, chẳng hạn như son dưỡng môi hoặc bàn chải đánh răng, với người khác.
- Không chia sẻ đồ uống với người khác.
- Tránh dùng ngón tay chạm vào mặt và tránh tiếp xúc mặt với các đồ vật đã được người khác sử dụng, chẳng hạn như ống nghe điện thoại.
- Đừng tự giải quyết những mảnh vụn đâm vào cơ thể. Thay vào đó, hãy nhờ bác sĩ giúp bạn giải quyết những tình trạng da này, giả dụ như những mảnh vụn đó là thủy tinh thì bạn không thể nào lấy ra hết được và cần sự hỗ trợ của y tế.
- Sơ cứu nhanh chóng. Nếu bạn bị bọ cắn hoặc trầy xước thì hãy xử lý ngay, bôi thuốc mỡ kháng sinh nếu có vết nứt trên da, dùng băng sạch và vệ sinh vết thương hai lần mỗi ngày khi vết thương lành lại.
4. Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ
Rửa mặt rất quan trọng để loại bỏ bụi bẩn, dầu, vi trùng và tế bào chết khỏi da. Tuy nhiên, chà xát da mặt có thể gây kích ứng và dẫn đến da nứt nẻ, dễ bị tổn thương.
- Rửa mặt hai lần mỗi ngày bằng nước ấm và sữa rửa mặt dịu nhẹ.
- Nhẹ nhàng xoa bóp mặt bằng các ngón tay theo chuyển động tròn.
- Xả kỹ khăn hoặc dụng cụ rửa mặt sau khi rửa để loại bỏ tất cả xà phòng
- Vỗ nhẹ, không chà xát , sau đó thoa kem dưỡng ẩm để da không bị khô
Tổng kết
Phía trên Jenacare đã giúp bạn tìm hiểu một số thông tin về da, cấu tạo của da gồm những gì, chức năng của da như thế nào. Từ đó bạn biết được rằng da là một cơ quan phức tạp đóng nhiều vai trò quan trọng trong cuộc sống. Nếu bạn vẫn đang thờ ơ với việc chăm sóc làn da của mình thì hãy thay đổi từ bây giờ, xắn tay lên và bắt đầu hành trình làm đẹp thôi.
